Słońce kochamy, ale jeśli jest w nadmiarze, to zastanawiamy się jak ochronić przed nim nasz dom. Mamy ocieplenie klimatu, temat wraca każdego lata – więc rozprawmy się z nim na dobre. To będzie długi wpis, ale opowie wyczerpująco jak ochronić dom przed słońcem, jakie są różnice między poszczególnymi osłonami, ich wady i zalety. Przyda się duży kubek ulubionego napoju i dziesięć minut wolnego czasu.

Osłony okienne podzieliłam na dwie grupy – na zewnątrz budynku i wewnątrz. Zanim jednak przeczytasz o rozwiązaniach specjalnie wyprodukowanych w tym celu, mam dla Ciebie rozwiązanie całkowicie naturalne i ekologiczne. Co to jest? Oczywiście drzewo – najlepiej liściaste, co podpowiedział już wieki temu wielki poeta:

Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie

Nie dójdzie cię tu słońce – przyrzekam ja tobie

Choć się najwysszej wzbije, a proste promienie

Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.

Jan Kochanowski

Drzewo zasadzone przed oknem zapewni nam przyjemny cień latem, a jesienią i zimą udostępni widok na zewnątrz. Podobnym rozwiązaniem będzie pergola, którą możesz zainstalować z tyłu domu, przy wejściu na taras. Musisz tylko uzbroić się w cierpliwość, gdyż drzewa rosną powoli 😉

1. Okiennice

Pierwszym rozwiązaniem na ochronę zewnętrzną są okiennice. Okiennice mogą zaciemnić okno w 100%, stłumić hałas z zewnątrz i ochronić okno przed uszkodzeniami zewnętrznymi. Ze względu na budowę, występują w trzech typach: żaluzjowe (jak na zdjęciu), płycinowe i rustykalne (pionowe deski połączone dwiema deskami poziomymi).

Pierwszy typ pozwala chłodzić pomieszczenie nocą, w dzień dobrze izoluje od słońca, ale blokuje widok na otoczenie domu. Jeśli ma lamele ruchome – pozwala na regulację ilości światła i częściowy wgląd na otoczenie budynku. W nowoczesnych budynkach stosuje się okiennice przesuwane.

2. Rolety zewnętrzne

Jeśli masz dom, to z dużym prawdopodobieństwem postawiłaś na rolety zewnęrzne – bo są one obecnie najpopularniejsze w Polsce.
Pojedyncze rolety mogą przesłaniać przeszklenia o powierzchni do 7m2. Mocowne są do nadproża albo ramy okiennej. Wykonane mogą być z tłoczonej blachy aluminiowej lub PCV, rzadziej z blachy stalowej. Materiały te tworzą surowy, czasem wręcz „fabryczny” design.
Zalety mają takie, jak okiennice, czyli całkowita izolacja okna od słońca, hałasu, uszkodzeń mechanicznych. Dodatkową zaletą jest zabezpieczenie przed włamaniem – i czasem tylko dla tej funkcji są montowane. Wadą jest to, że całkowicie zasłaniają widok – czyli polecam Ci je do pomieszczeń rzadko używanych w dzień – jak sypialnie. Wyjątkiem są rolety z profili perforowanych – wtedy nawet zamknięte wpuszczają nieco światła do pomieszczenia i umożliwiają jego wentylację.

3. Żaluzje zewnętrzne

Nowszym rozwiązaniem niż powyższe są żaluzje zewnętrzne.
Wyglądają jak zwykłe żaluzje, ale mają lamele szerokości od 5 do 15cm, które wykonane są z elastycznego aluminium. Montowane są na elewacji budynku i zapewniają jej bardzo nowoczesny wygląd. Przy dużej powierzchni przeszkleń wyglądają lżej niż rolety zewnętrzne.
Najważniejszą różnicą między nimi a okiennicami i roletami jest to, że regulują dopływ światła do wnętrz i kąt jego padania. Zaciemniają nawet wtedy, gdy lamele ułożone są poziomo, a jednocześnie udostępniają widok na zewnątrz. Oczywiście zmniejszają też natężenie hałasu oraz są odporne na warunki pogodowe – chociaż przy silnym wietrze mogą nieco hałasować w pozycji otwartej. Udogodnieniem jest to, że mogą współpracować z systemem automatyki pogodowej. Najistotniejszą wadą jest wysoka – jak na polskie warunki -cena.

4. Markizy

A co, jeśli masz dom z dużymi przeszkleniami od strony ogrodu i tarasem? A dodatkowo, lubisz słońce i nie przeszkadza Ci ono jesienią i zimą – tylko latem? Pomyśl wtedy o markizach.
Najprościej rzecz ujmując, markizy składają się z aluminiowych ramion i impregnowanego materiału – tworzącego rodzaj daszka. Przepuszczają wystarczającą ilość światła, aby spędzać czas w pomieszczeniu i nie zabierają widoku – na przykład na piękny ogród. Bardzo dobrze chronią przed nagrzaniem pomieszczenia, tworzą miły cień na tarasie, a dodatkowo chronią taras przed niewielkim deszczem i wiatrem. Niewielkim, gdyż mimo zaimpregnowanej tkaniny – wytrzymuje ona zazwyczaj niewielkie opady i przy większych deszczach trzeba ją zwijać.
Wiele modeli markiz wyposażonych jest w czujniki pogodowe – słońce powoduje ich rozwijanie, a wiatr i deszcz – zwijanie. Dlatego trzeba wziąć pod uwagę, że jest to rozwiązanie tylko na lato.
Oprócz markiz tarasowych istnieją markizy balkonowo-okienne, które osłaniają tylko samo okno lub mały balkonik, a wśród nich wyróżnić należy bardzo praktyczne markizy na okna połaciowe.
Z estetycznego punktu widzenia markizy są bardziej widoczne i eksponowane niż wcześniej omawiane osłony okienne. Powinnaś więc rozważyć, czy będą pasować do stylistyki Twojego domu

5. Szyby absorbcyjne

Przejdźmy do osłon wewnętrznych – czyli do sytuacji, gdy do szyby dochodzą promienie słoneczne. Co wtedy? Sposobem, który możesz zastosować na etapie projektowania budynku są szyby absorbcyjne albo refleksyjne.
Te pierwsze barwione są w masie na dowolny kolor i maja zdolność kumulowania energii słonecznej. Ilość absorbowanego ciepła zależy od koloru oraz grubości szkła. Te drugie są dodatkowo powleczone warstwą tlenków metali lub metali szlachetnych (np. srebro), która odbija część promieniowania słonecznego.
Zarówno szyby z powłoką absorbcyjną, jak i refleksyjną umieszcza się najczęściej od strony zewnętrznej. Podstawową wadą takich szyb jest to, że przepuszczalność światła maleje do poziomu 30-70%, jak również zmienia się odcień światła wpadającego do wnętrza.
Podobnie działającym rozwiązaniem jest folia przeciwsłoneczna naklejana na szyby od wewnątrz czy od zewnątrz (bardziej efektywnie). Oprócz obniżenia temperatury we wnętrzu, zapobiega oślepianiu i nie powoduje refleksów na monitorach komputerów czy telewizorów. Odmianą folii przeciwsłonecznej jest folia perforowana – działająca jak lustro weneckie – którą często można zobaczyć z reklamą na środkach komunikacji miejskiej.

6. Wewnętrzne rolety zwijane

Przejdźmy na drugą stronę szyby – do wewnętrznych rolet zwijanych. W zależności od miejsca montażu, dzielą się na one na:
– wolnowiszące, naokienne i dachowe.
Ponieważ szukamy tutaj sposobów na blokowanie światła, to najefektywniejsze będą rolety naokienne/dachowe, które dzięki prowadnicom bocznym nie pozwalają na prześwity.
Atutem rolet wewnętrznych jest szeroki wybór tkanin, z których są produkowane – począwszy od przeziernych tkanin, poprzez tkaniny zasłaniające, ale zapewniające dopływ światła, aż do tkanin całkowicie zaciemniających typu Black-Out. Są one wykonane z trzech warstw, które tworzy od środka poliester, a od zewnątrz powłoka aluminiowa odbijająca światło. Pomiędzy nimi znajduje się warstwa odpowiedzialna za zaciemnienie.
Zalety rolet wewnętrznych:
– szeroki wybór tkanin,
– łatwe w czyszczeniu (dobre rozwiązanie dla alergików), – proste w obsłudze,
– niska cena.
Wady rolet wewnętrznych, szczególnie naokiennych:
– nie zawsze da się je zamontować – z uwagi na głębokość listwy przyszybowej,
– z powodu kasety (tkanina rolety zwijana jest na wałek ukryty w kasecie) może być ograniczone otwieranie okna.
– biurowa stylistyka. Szczególnie na drewnianych oknach plastikowe prowadnice i kaseta nie wyglądają estetycznie.

7. Rolety plisowane

Alternatywą dla rolet zwijanych są rolety plisowane. Nawet, jeśli ich nie masz, to pewnie widziałaś na wielu oknach.
Podobnie, jak rolety zwijane możemy zamontować je przy szybie, czy na ramie okiennej i podobnie, jak rolety masz szeroki wybór tkanin, z których są zrobione (a nawet większy, bo dostępne są też tkaniny całkiem przezierne).
Przewagę nad roletami zwijanymi zdobywają dzięki:
– przesłonięciu dowolnej części okna (możemy ją przesuwać z góry na dół i w kierunku przeciwnym),
– możliwości połączenia w jednej plisie dwóch tkanin – transparentnej i zasłaniającej, dzięki czemu możemy mieć osłonę i na dzień, i na noc,
– łatwości zawieszania i ściągania,
– delikatniejszej konstrukcji – nie ma kasety jak w roletach, przez co całość wygląda bardziej lekko i estetycznie.
Aby najlepiej zabezpieczyć wnętrze przed słońcem, zamów tkaninę black-out i plisę na ramie albo przy odpowiedniej budowie okna – wewnątrz listwy przyszybowej. Całkowie zaciemnienie nie jest jednak możliwe, z uwagi na otwory przez które przechodzi sznurek i które przepuszczają pojedyncze promienie światła. Wiem, że to drobiazg, ale niektóre osoby irytuje nawet maleńki promyk światła. Jeśli jesteś taką osobą, miej to na uwadze.

8. Żaluzje wewnętrzne

Kolejna osłona czyli żaluzje wewnętrzne na pewno jest Ci znana. Ma swoich zagorzałych zwolenników, jak i przeciwników. Osobiście bardzo lubię żaluzje drewniane w nowoczesnych wnętrzach. Żaluzje zbudowane są z cienkich aluminiowych, drewnianych lub bambusowych lamelek połączonych sznurkami oraz z mechanizmu sterującego. Możliwe jest zarówno podnoszenie, jak i opuszczanie żaluzji, jak i ustawianie lameli pod dowolnym kątem – co zapewnia możliwość regulacji dopływu światła. Miej na uwadze, że żaluzje drewniane – chociaż ciekawsze wizualnie – słabiej chronią okno przed słońcem niż żaluzje aluminiowe. Natomiast żaluzje aluminiowe dla optymalnego zaciemnienia należy ustawić błyszczącą stroną na zewnątrz – aby odbić promieniowanie słoneczne.
Zaletami żaluzji są:
– prosta obsługa,
– łatwość sterowania poziomem nasłonecznienia,
– dodatkowa izolacja akustyczna i cieplna,
– ładna forma – w przypadku szerokich żaluzji drewnianych.
Wady to:
– brak konstrukcji dla okien innych niż prostokątne,
– na poziomych lamelach łatwo zbiera się kurz, przez co są trudne do utrzymania w czystości.

9. Shuttersy

Gdybyśmy mieszkali na południu Europy, to pewnie najpopularniejsze byłyby shuttersy. U nas występują rzadko, ale zyskują powoli na popularności i więc o nich też kilka słów.
Mogą one być, podobnie jak okiennice rozwierane, składane i przesuwane.
Jedną z ważniejszych zalet jest dostosowanie do każdego kształtu okna, np. okrągłe, owalne, trójkątne, trapezowe, itp. Niewątpliwym atutem jest także oryginalna stylistyka, która nadaje się idealnie do wnętrz w stylu kolonialnym, marynistycznym czy klasycznym.
W zależności od szerokości lameli trochę inaczej sterujemy światłem – wąskie lamele zatrzymują więcej światła słonecznego, kiedy są otwarte lub zamknięte. Są dobre do małych okien albo pokoju, gdzie niepotrzebne jest bezpośrednie nasłonecznienie (sypialnia, gabinet). Szerokie lamele są dobrym wyborem do dużych okien i dostarczają dobrego widoku na zewnątrz. Blokują nie tylko promienie UV, ale także hałas ze środka i z zewnątrz.

10. Panele japońskie

Jeśli szukasz sposobu na duże przeszklenia, to warto rozważyć panele japońskie. Są to tkaninowe panele, doczepione do ruchomych szyn, które przesuwając się na kilku torach, składają się na jedną lub obie strony okna. Ciekawie wyglądają w nowoczesnych, minimalistycznych wnętrzach.
Jeśli chodzi o stopień zaciemnienia, to zależy on od wyboru tkaniny, z której panele są zrobione – choć na efekt całkowitego black-outu nie można liczyć.
Wadą paneli jest duża szerokość złożonych pakietów tkaniny, przez co potrzeba sporo wolnej ściany z boku okna. Kilkanaście lat temu były bardziej popularne – ostatnio zauważyłam spadek popularności tego rozwiązania.

11. Zasłony i 12. rolety rzymskie

Wreszcie muszę wspomnieć o tym, co lubię najbardziej czyli o miękkich osłonach okiennych – zasłonach i roletach rzymskich.
Najpierw słowo o formie. Zasłony to zmarszczona tkanina upięta na szynie/ karniszu i przesuwana na jedną lub dwie strony. Roleta rzymska to płaska tkanina zamocowana rzepem do specjalnego mechanizmu i składająca się do góry w płaskie fałdy. Generalnie, rolety rzymskie stosujemy, gdy nie ma miejsca wokół okien na zsunięcie tkaniny. Rolety zasłaniają tylko wnękę okienną i jej obramowanie.
Każda zasłona czy roleta rzymska z tkaniny zasłonowej ogranicza ilość światła, ale nie każda w tym samym stopniu. Zależy to oczywiście od tkaniny. Tkaninami przeznaczonymi do zaciemniania są Blackout i Dimout. Blackout zaciemnia w 100%, a Dimout w ok.90%. Wykończenie tkaniny zaciemniającej może być gładkie (satynowe) albo matowe, z wyraźną strukturą. Występują zarówno tkaniny jednobarwne, jak i wzorzyste.
Aby uzyskać całkowite zaciemnienie trzeba pamiętać o wyeliminowaniu wszelkich szczelin, którymi światło może przedostać się do środka – także przy ścianach i suficie. Oznacza to, że szyjąc roletę rzymską z tkaniny Blackout nie osiągniemy całkowitego zaciemnienia – chyba, że zamontujemy ją wewnątrz wnęki okiennej, na całej jej powierzchni. Wtedy jednak – w związku ze standardami w polskim budownictwie – nie otworzysz okna. Dlatego dla efektywnego zaciemnienia rekomenduję zasłony Blackout – od ściany do ściany i od sufitu do podłogi.
,

13. Firany

Przyszła pora na firany – choć pewnie nie kojarzą Ci się z osłoną przeciwsłoneczną. Firany postrzegane są jako lekko przejrzysta tkanina, która tylko delikatnie filtruje promienie słoneczne. A jednak produkowane są firany „do zadań specjalnych” – metalizowane z jednej strony – które odbijają promienie słoneczne, regulują natężenie światła dziennego i redukują wnikanie energii słonecznej do wnętrza. Mogą mieć różne kolory, różny poziom przejrzystości i różne wykończenia. Aby osiągnąć ten efekt metalizowane są aluminium, stalą, mosiądzem albo miedzią. Poszczególne tkaniny mają różne parametry transmisji energii słonecznej (mogą ją zmniejszyć nawet o połowę), jej odbicia czy absorbcji. Ważny jest kolor – właściwości białej firany są najsłabsze.
Najważniejsze atuty firan termoizolacyjnych to:
– optymalne doświetlenie wnętrza światłem słonecznym, przy zachowaniu całego widoku na zewnątrz,
– wygłuszenie pomieszczeń (tak, jak w przypadku zasłon),
– połączenie uroku tkaniny z funkcjonalnością – ale pamiętaj, że ta tkanina jest masywniejsza niż standardowe firany.

Podsumowanie czyli co mam wybrać?

Najskuteczniejszą osłoną wnętrza domu przed słońcem są osłony zewnętrzne. Jednak ingerują one w bryłę budynku i czasem – przy budynkach wielorodzinnych – trudno uzyskać zgodę na ich zamontowanie. W przypadku osłon wewnętrznych masz wolny wybór. Musisz tylko zdecydować czy zależy Ci tylko na funkcji zaciemnienia, czy też na zachowaniu estetyki wnętrza. Czasem konieczne będzie połączenie dwóch osłon, abyś uzyskała stuprocentowy efekt zaciemnienia (miałam kiedyś klienta pilota, któremu bardzo na tym zależało). Wybierając osłonę na okna pamiętaj o innych jej funkcjach. Większość osłon – oprócz chłodzenia latem, kumuluje ciepło zimą, co może obniżyć koszty ogrzewania domu i pozytywnie wpłynąć na ochronę planety. Jeśli masz własny teren przed domem – pamiętaj o drzewach 🙂

Mam nadzieję, że wyczerpałam temat jak ochronić dom przed słońcem i pomogłam Ci w podjęciu decyzji co do właściwych w Twoim przypadku rozwiązań. Jeśli masz jeszcze jakieś pytania – zadaj je w komentarzu. Życzę dużo słońca i cudownego sierpnia 🙂

Anita Obuchowska